Thị trường Trung quốc và một số nước đang hút mặt hàng cá tra của của Việt Nam vì giá tốt. Xuất khẩu cá tra trong tháng 3 và 4/2023 kỳ vọng sẽ tăng dần trở lại so với những tháng đầu năm.
Theo bà Lê Hằng, Giám đốc truyền thông của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong bức tranh XK thủy sản tháng 2/2023 với 610 triệu USD, cá tra đóng góp gần 26% với giá trị 156 triệu USD. So với cùng kỳ, dù XK cá tra vẫn thấp hơn 9%, nhưng bối cảnh lạm phát làm nhu cầu giảm và giá nhập khẩu giảm, doanh số của tháng 2 cũng là dấu hiệu tích cực.
Đặc biệt, có rất nhiều thị trường tăng mạnh nhập khẩu cá tra trong tháng vừa qua. Trong đó, thị trường lớn nhất là Trung Quốc tăng 26% đã phản ánh xu thế tất yếu của thị trường sau khi dỡ bỏ chính sách zero Covid. Tính đến hết tháng 2, XK cá tra sang Trung Quốc đạt gần 73 triệu USD, giảm 8% so với cùng kỳ năm 2022, do kim ngạch giảm mạnh trong tháng 1 rơi và.
Trung Quốc nhập khẩu cá tra vào 23 tỉnh thành của cả nước. Top 5 địa phương nhập khẩu nhiều nhất cá tra Việt Nam là Quảng Đông (chiếm 30%), Sơn Đông và Thượng Hải đều chiếm 12%, Thiên Tân và Trạm Giang đều chiếm 10%.
Năm 2022, Trung Quốc đã nhập khẩu trên 253 nghìn tấn cá tra của Việt Nam, tăng 71% so với năm 2021. Giá trung bình nhập khẩu cá tra vào thị trường đạt 2,4 USD/kg, tăng 25%. Trong đó, giá nhập khẩu cao nhất là ở Quảng Đông, Hồ Bắc, An Huy, đạt 2,6 – 2,7 USD/kg.
Ngoài Trung Quốc, XK cá tra sang nhiều thị trường khác trong tháng 2 có tăng trưởng 2 con số như: Anh tăng 79%, Colombia tăng 38%, Đức tăng 84%, Singapore tăng 60%, Bỉ tăng 90%…Và có một số thị trường đã tăng trưởng đột phá 3 con số, như Arập Xê út tăng 110%, Bồ Đào Nha tăng 228%, Iraq 322%…
Mặc dù xuất khẩu cá tra đã được cải thiện, đặc biệt là từ EU và Trung Quốc, nhưng có thể phải đến quý 2 năm nay khối lượng xuất khẩu mới trở lại bình thường.
Phân tích của Công ty chứng khoán Vietcombank đối với Công ty Thủy sản Nam Việt cho thấy, nhu cầu cá tra sẽ tăng trở lại từ quý 3/2023, đồng thời Trung Quốc mở cửa và ổn định hơn sẽ thúc đẩy các đơn hàng xuất khẩu của các doanh nghiệp ngành cá tra. Từ cuối năm 2022 đến nay, Nam Việt đang đẩy mạnh xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc.
Ngoài xuất khẩu sang Thượng Hải như trước đây, Nam Việt đã tìm thêm được một số đối tác mới ở Bắc Kinh và Quảng Châu. Theo kế hoạch, sản lượng xuất khẩu tại thị trường Trung Quốc sẽ tăng trưởng từ 35-45% trong thời gian tới.
Cước vận tải biển đến cảng chính của EU đã giảm đáng kể, trở lại mức bình thường trước đại dịch. Giá cá tra và giá cá nguyên liệu cũng cao hơn trước. Giá cá phi lê đông lạnh cung cấp cho một số nhà nhập khẩu của EU, giao trọng lượng tịnh cũng tăng lên 3 USD/kg.
Thương mại giữa Việt Nam và EU đã dễ dàng hơn. Cá tra tuy là mặt hàng thiết yếu, giá cả phải chăng nhưng XK sang châu Âu có vẻ chạm ngưỡng bão hòa.
Về phía Trung Quốc, việc mở cửa trở lại khiến du lịch và thương mại thông suốt. Điều này mang đến hy vọng lớn về sự phục hồi nhu cầu không chỉ ở thị trường này mà còn ở các thị trường khác trên thế giới.
Xu hướng ngược lại là XK vẫn giảm ở nhiều thị trường quan trọng như Mỹ giảm 59%, Brazil giảm 23%, Thái Lan giảm 29%, Mexico giảm 11%…
Do vậy, lũy kế XK cá tra 2 tháng đầu năm vẫn tăng trưởng âm 38% và ghi nhận doanh số 240 triệu USD. Trong đó, chỉ có một số ít thị trường Anh, Đức, Singapore, Bồ Đào Nha duy trì được tăng trưởng dương từ 6-81%. Trong đó Đức đang có tín hiệu khả quan nhất, chiếm tới 2,6% XK cá tra, so với tỷ trọng 0,9% cùng kỳ năm ngoái.
XK cá tra trong thời gian tới chủ yếu kỳ vọng vào Trung Quốc, một số nước châu Âu như Anh, Đức, Bồ Đào Nha và các thị trường Trung Đông. Tuy nhiên, XK sẽ không thể bứt phá mạnh mẽ. Những tháng tới, nhu cầu nhập khẩu có thể sẽ tăng so với đầu năm, nhờ các chương trình giao thương, xúc tiến thương mại như hội chợ, hội nghị sẽ thúc đẩy XK, nhưng giá XK sẽ không cao như năm 2022.
VASEP nhận định “Nhu cầu của các thị trường có xu hướng dần hồi phục, nhất là thị trường Trung Quốc và nhiều thị trường nhỏ khác. Nguồn nguyên liệu cá tra cũng sẽ tăng trong tháng tiếp theo, do vậy, xuất khẩu trong tháng 3 và 4 sẽ tăng dần trở lại so với những tháng đầu năm
Lê Thu (Báo Hải quan)